چرایی سقوط محمد مرسی

این روز ها در مصر چه می گذرد؟ انقلاب به کدام سو می رود؟ کودتا یا انقلاب دموکراتیک؟بیداری اسلامی یا بهار عربی؟دولت محمد مرسی سرانجام پس از ماه ها کشمکش داخلی در حالی که تنها یکسال از آن می گذشت با دخالت ارتش مصر به پایان رسید.
اما این فقط پایان یک رئیس جمهور نبود. تبعات آنچه در مصر اتفاق افتاد بسیار گسترده خواهد بود ومی تواند روند تحولات منطقه حداقل را برای چند سال در مسیر تازه قرار دهد؟ این حادثه از دو جنبه حائز اهمیت است ۱-چرایی ۲-تبعات

واما چرا دولت  اسلام گرای محمد مرسی به این حال و روز دچار شد؟ شاید بعضی فکر میکنند آنچه در مصر اتفاق افتاد کودتای نظامی ارتش،    غیر قانونی ،غیر دموکراتیک وکاملا آمریکایی بوده است،اما این صحیح نیست و یا لااقل همه ی واقعیت نیست!

این روز ها در مصر چه می گذرد؟ انقلاب به کدام سو می رود؟ کودتا یا انقلاب دموکراتیک؟بیداری اسلامی یا بهار عربی؟دولت محمد مرسی سرانجام پس از ماه ها کشمکش داخلی در حالی که تنها یکسال از آن می گذشت با دخالت ارتش مصر به پایان رسید.
اما این فقط پایان یک رئیس جمهور نبود. تبعات آنچه در مصر اتفاق افتاد بسیار گسترده خواهد بود ومی تواند روند تحولات منطقه حداقل را برای چند سال در مسیر تازه قرار دهد؟ این حادثه از دو جنبه حائز اهمیت است ۱-چرایی ۲-تبعات
واما چرا دولت  اسلام گرای محمد مرسی به این حال و روز دچار شد؟ شاید بعضی فکر میکنند آنچه در مصر اتفاق افتاد کودتای نظامی ارتش،    غیر قانونی ،غیر دموکراتیک وکاملا آمریکایی بوده است،اما این صحیح نیست و یا لااقل همه ی واقعیت نیست!
حقیقت اینست که در حوادث اخیر خواسته ی آمریکا و ارتش بر خواسته ی اکثریت جامعه ی مصر منطبق شد.
ریشه ی همه ی مشکلات کنونی مصر آنست که انقلاب مصر یک نهضت به تمام معنا نبود،موج جدید بیداری اسلامی بود در مصر دوران طفولیت خود را میگذراند و درمقایسه با  ایران بین مشروطه و قیام ۱۵ خراد قرار دارد.
انقلاب ها سه مرحله دارند:۱-نهضت که هدفش سر نگونی نظام سابق است ۲-نظام سازی که نظام انقلابی را جایگزین نظام ساقط شده میکند و۳-تمدن سازی
وقتی این سه مرحله را با انقلاب ۲۵ ژانویه مقایسه کنیم مشاهده میشود حتی مرحله ی اول به طور کامل اجرا نشده است و دلیل عمده ی آن هم عقب ماندن گروه های اسلامگرای با نفوذ از جمله اخوان المسلمین از جوانان و مردم انقلابی  مصر است.انقلاب را جوانان به پیش میبردند در حالی که حداکثر آرزوی بعضی از این گروه ها تغییر نخست وزیر بود.وقتی میخواهید نظامی را ساقط کنید باید پس از انقلاب راس هرم قدرت در اختیار شورای انقلابیون قرار گیرد،سران رژیم گذشته بخصوص روسای دست گاه های اطلاعاتی و نظامی به سرعت در دادگاه های انقلابی محاکمه شوند،
قانون اساسی لغو شود،نوع نظام آینده به همه پرسی گذاشته شود،مجلس موسسان تاسیس و قانون اساسی جدید نوشته شود،نهاد های انقلابی جایگزین نهادهای قبلی شوند،به عبارت دیگر بعد از انقلاب باید انقلابیون زمین بازی را انتخاب و قواعد آن را بچینند.خب هیچکدام از این ها اتفاق نیفتاد
وقتی اینگونه شد مردم مایوس میشوند چون تغییری احساس نمی کنند.
در انتخابات ریاست جمهوری تنها۵۲درصد از واجدین شرایط پای صندوق های رأی می روند که از این تعداد ۵۲درصد به محمد مرسی رأی میدهند
یعنی ۱۳ میلیون از ۵۰ میلیون واجد شرایط و این یعنی بر خلاف ادعای اخوان مرسی از ابتدا هم از حمایت اکثریت برخوردار نبوده است.در ثانی انتخابات براساس قانون اساسی قبلی انجام شده که خود اخوان المسلمین هم آن را قبول نداشت پس امروز هم نمیتواند بگوید محمد مرسی مشروعیت سیاسی دارد.
حالا برویم سراغ  قانون اساسی که اخوان معتقد است مردم مصر به آن آری گفته اند و حرکت بر خلاف آن مغایر با دموکراسی است.اولا کمیته ای که در آن پیشنویس قانون اساسی تهیه شده زیر نظر مجلس شورا بوده مجلسی که براساس قانون قبلی تشکیل شده.ثانیاهمه پرسی با شرکت ۳۲درصد از واجدین شرایط و رأی ۶۴ درصدی به آن برگزار شد با یک ضرب و تفریق ساده مشخص میشود که موافقان قانون اساسی حتی کمتر از موافقان مرسی اند! در حالی که قانون اساسی یک کشور باید از حمایت قاطبه ی ملت آن برخوردار باشد. که این هم حاصل تمامیت خواهی و کم تجربگی اخوان المسلمین است.
البته این پایان تکروی اخوان نبود . با وجود اینکه رئیس جمهور از آرای قاطعی بر خوردار نبود حاضر به تشکیل کابینه ی ائتلافی و سهیم کردن گروه های دیگر در اداره ی کشور نشد، نزدیکی به سلفی های تندرو، عدم محاکمه ی مبارک ،باز کردن راه برای تفکرات تفرقه افکنانه و تکفیری، نداشتن برنامه اقتصادی که موجب بالا رفتن قیمت سوخت و افزایش فاصله ی طبقاتی شد و… بخشی از اشتباهات مرسی در سیاست داخلی بوده به این ها اضافه کنید سیاست خارجی فشل یک ساله اخیر مصر را، نزدیکی بی محابا به عربستان و آمریکا،معامله با آمریکا برسر پیمان کمپ دیوید در جریان برگذاری انتخابات ریاست جمهوری، ادامه ی رابطه با اسرائیل، نوشتن نامه محبت آمیز به شیمون پرز، تعلل در برقراری رابطه با ایران، محافظ کاری بیش از حد، حمایت از مخالفان نظام سوریه در اثر گرایش حزبی و نادیده گرفتن واقعیات منطقه و…
البته دولت مرسی اقدامات مثبتی مثل پیشنهاد کمیته چهار جانبه برای حل مسئله سوریه انجام داده ولی در مقایسه با اشتباهاتش به چشم نمی آید.
خب وقتی ملتی این ها را می بیند خونش به جوش می آید جنبش اجتماعی شکل می گیرد و سر انجام  ارتش وابسته به آمریکا با سوء استفاده کار را تمام میکند.
در نوشته ی بعدی پیامد های این حادثه را تحلیل میکنیم.